Milo Manara é un debuxante italiano de cómics que no seu momento debuxara dúas historias de Pratt, amigo seu. É academicamente moi bo, se ben abusa da copia de fotos, copia que ademais non fai ben (nótase, as figuras hunanas quedan ríxidas, etc.). En calquera caso chegou a escribir isto que segue sobre o estilo de Pratt como debuxante "de cómics", que non a secas, xa que non é o mesmo: alguén pode ser moi bo debuxante pero mal debuxante "de cómics", de igual modo que outro pode ser un debuxante artístico limitado (é o caso de Pratt) pero un magnífico debuxante "de cómics". Así o di Manara:
" Máis alá de todo, Hugo Pratt é o maior debuxante no mundo. O seu poder evocativo é tan fascinante que o seu continuo achegarse á esencialidade gráfica chega aínda a engadir novas suxestións ao deseño, en vez de quitar. Paradoxalmente, reducindo os trazos, aumenta a descrición. Nun debuxo de Pratt pódese determinar a hora na que ten lugar a acción, a intensidade da luz, a violencia do sol, se fai frío, se fai calor. Moitas veces nós nos divertimos imaxinando onde vai levalo a súa busca do esencial. El di que vai contar unha historia enteira cun só xesto, un acordo imperceptible. E eu créomo.
No seu debuxo está todo. É un debuxo cambiante, funcional para a historia. Pode ser lixeiro ou violento, expresionista ou docísimo e máxico ou perfecto, puro e sabio ou grotesco e cómico, e pode chegar incluso ao frenesí erótico. El debuxa como se falara. É o que está dicindo o que determina o modo como o di. Basta un trazo, un trazo só, e está xa na aventura.
Para quen o coñecen, non é necesario sequera ese trazo (...)." [No libro Hugo Pratt, a cargo de V.M. e M. Paganelli, Editori del Grifo, 1980. A tradución do italiano do fragmento vai pola miña conta, así que olliño.]
Se revisamos o cómic que nos ocupa caeremos na conta da presencia do vento, dos corvos e, finalmente na praia, das gaivotas. Os tres moi presentes na obra prattiana, especialmente as gaivotas. Tamén os desertos e o mar, e polo tanto as praias tamén. É dicir, todo o cambiante: xa di Manara arriba iso de "debuxo cambiante". Certo. Pratt é pouco amigo de debuxar interiores ou máquinas (iso queda para o colaborador Guido Fuga, se ben neste episodio aínda é outro o colaborador que debuxa as máquinas do exército británico). Son as areas das praias, dos desertos africanos e dos mares, especialmente do Sur, os fondos propios dos relatos prattianos. Areas e augas cambiantes, que mutan de contínuo. E con poucas liñas, cada vez menos (habería que ver as súas obras algo posteriores a este cómic para apreciar ese estilo no seu esplendor), expresa todo iso que di Manara sen esaxerar nin un átomo. Todo o que di é certo. Pratt pertence a esa extraña raza de artistas que con pouco e sen ser virtuosistas consegue trasmitir todo o que queren e necesitan transmitir. Os seus debuxos chegaron finalmente a ser parecidos aos trazos das rúbricas das nosas firmas: liñas que parecen saír soas, que só en apariencia calquera pode trazar... Pero nós sabemos que cando un neno intenta copiar a rúbrica dun adulto, é incapaz. Por certo, unha proba máis, se cabe, da relación tan olvidada entre cómic e escritura. Lembra: os debuxos no cómic se escriben...
" Máis alá de todo, Hugo Pratt é o maior debuxante no mundo. O seu poder evocativo é tan fascinante que o seu continuo achegarse á esencialidade gráfica chega aínda a engadir novas suxestións ao deseño, en vez de quitar. Paradoxalmente, reducindo os trazos, aumenta a descrición. Nun debuxo de Pratt pódese determinar a hora na que ten lugar a acción, a intensidade da luz, a violencia do sol, se fai frío, se fai calor. Moitas veces nós nos divertimos imaxinando onde vai levalo a súa busca do esencial. El di que vai contar unha historia enteira cun só xesto, un acordo imperceptible. E eu créomo.
No seu debuxo está todo. É un debuxo cambiante, funcional para a historia. Pode ser lixeiro ou violento, expresionista ou docísimo e máxico ou perfecto, puro e sabio ou grotesco e cómico, e pode chegar incluso ao frenesí erótico. El debuxa como se falara. É o que está dicindo o que determina o modo como o di. Basta un trazo, un trazo só, e está xa na aventura.
Para quen o coñecen, non é necesario sequera ese trazo (...)." [No libro Hugo Pratt, a cargo de V.M. e M. Paganelli, Editori del Grifo, 1980. A tradución do italiano do fragmento vai pola miña conta, así que olliño.]
Se revisamos o cómic que nos ocupa caeremos na conta da presencia do vento, dos corvos e, finalmente na praia, das gaivotas. Os tres moi presentes na obra prattiana, especialmente as gaivotas. Tamén os desertos e o mar, e polo tanto as praias tamén. É dicir, todo o cambiante: xa di Manara arriba iso de "debuxo cambiante". Certo. Pratt é pouco amigo de debuxar interiores ou máquinas (iso queda para o colaborador Guido Fuga, se ben neste episodio aínda é outro o colaborador que debuxa as máquinas do exército británico). Son as areas das praias, dos desertos africanos e dos mares, especialmente do Sur, os fondos propios dos relatos prattianos. Areas e augas cambiantes, que mutan de contínuo. E con poucas liñas, cada vez menos (habería que ver as súas obras algo posteriores a este cómic para apreciar ese estilo no seu esplendor), expresa todo iso que di Manara sen esaxerar nin un átomo. Todo o que di é certo. Pratt pertence a esa extraña raza de artistas que con pouco e sen ser virtuosistas consegue trasmitir todo o que queren e necesitan transmitir. Os seus debuxos chegaron finalmente a ser parecidos aos trazos das rúbricas das nosas firmas: liñas que parecen saír soas, que só en apariencia calquera pode trazar... Pero nós sabemos que cando un neno intenta copiar a rúbrica dun adulto, é incapaz. Por certo, unha proba máis, se cabe, da relación tan olvidada entre cómic e escritura. Lembra: os debuxos no cómic se escriben...
Se engadimos ás palabras de Manara agora o que xa comentáramos da recurrencia de Pratt ás viñetas de miradas dos personaxes e/ou entre personaxes, ás viñetas e incluso páxinas sen diálogo ou case sen el ("Jesuita Joe", os finais de "La balada..."* ou de "Corte esconta detta arcana", ou o comezo do guión de "Verano indio"*, para o lucimento de Manara no que foi probablemnete o seu mellor album, etc.), e todo iso o mesturamos con esas areas, mares, corvos, ventos e gaivotas, temos xa ese estilo tan de Hugo Pratt, tan recoñecible, incluso na historia que temos para ler nós. Das rúas pola noite pasamos ao día nas aforas con vento, miradas e corvos, e ao final de corvos con vento, a vento con gaivotas, area, miradas, silencios e amores imposibles. Iso si, con moitas folliñas voando no aire de viñeta en viñeta...
* Nota: Ambos álbumes están esperando por ti na nosa biblioteca. Un deles desde fai... anos.
No hay comentarios:
Publicar un comentario